Các
nhà khoa há»c vừa tạo được ra loại “laser sống†đầu tiên trên thế giá»›i
có khả năng tạo ra chùm tia laser sá» dụng trong tương lai để kÃch hoạt
thuốc chữa bệnh trong cÆ¡ thể con ngưá»i.
Nhóm
các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Wellman vá» y há»c lượng tá» thuá»™c Trưá»ng
đại há»c Harvard, Mỹ, đã sá» dụng má»™t tế bà o tách từ tháºn ngưá»i và dùng
kỹ thuáºt gen là m cho nó có khả năng tạo ra ánh sáng giống như con sứa vÃ
chiếu và o nó chùm ánh sáng mà u xanh da trá»i. Kết quả từ tế bà o nà y phát
ra chùm tia laser mà u xanh lục mà mắt ngưá»i có thể nhìn thấy được.
Äể tạo ra chùm tia laser cần phải có má»™t bá»™ pháºn khuyếch đại ánh sáng và hệ thống gương để táºp trung há»™i tụ nguồn ánh sáng.
Các loại tia laser thông thưá»ng được tạo
ra từ những năm 50 cá»§a thế ká»· trước bằng cách sá» dụng các loại váºt liệu
tổng hợp như các chất khÃ, tinh thể và ch ất nhuá»™m mà u để khuyếch đại
xung lượng tỠ(photon).
Tuy nhiên, giáo sư Seok-Hyun Yun và đồng
nghiệp Malte Gather đã dùng chất protein huỳnh quang xanh (green
fluorescent protein - GFP) vẫn thưá»ng dùng để tạo ra hiện tượng phát
quang sinh há»c (bioluminescent) như ở sứa để là m váºt liệu khuyếch đại.
Nhóm nhà khoa há»c nà y dùng kỹ thuáºt gen
giúp cho các tế bà o gốc lấy từ tháºn ngưá»i có khả năng tao ra GFP. Sau
đó, hỠđặt má»™t tế bà o có kÃch thước khoảng 15-20 micrômét (15-20 phần
triệu cá»§a mét) và o giữa hai gương cách nhau 20 micrômét và chiếu xung
ánh sáng mà u xanh da trá»i và o tế bà o nà y.
Ngay láºp tức ngưá»i ta thấy má»™t chùm tia
laser mà u xanh lục mà mắt thưá»ng có thể nhìn thấy được phát ra từ tế
bà o. Mặc dù chùm tia laser nà y chỉ tồn tại trong và i phần tỷ giây, song
rất dá»… phát hiện, và nó mang những thông tin có Ãch vỠđặc tÃnh cá»§a tế
bà o. Tế bà o nà y cũng không bị hư hại do thà nghiệm.
Hai ông Yun và Gather nháºn thấy hình
dáng bên ngoà i cá»§a tế bà o có tác dụng như các thấu kÃnh phản xạ ánh sáng
tạo ra bức xạ laser với năng lượng ở mức thấp hơn mức cần thiết để tạo
ra laser truyá»n thống bằng các váºt liệu tổng hợp để khuyếch đại các xung
lượng tá».
Kỹ thuáºt trên có ý nghÄ©a quan trá»ng
trong nghiên cứu khoa há»c cÅ©ng như lÄ©nh vá»±c y há»c. Bởi ngưá»i ta có thể
khiến các tế bà o phát ra tia laser để nghiên cứu tốt hÆ¡n đặc tÃnh cá»§a tế
bà o và thà nh phần của chúng.
Ngưá»i ta hy vá»ng tá»›i thá»i Ä‘iểm nà o đó
các bác sÄ© có thể áp dụng kỹ thuáºt trên để tạo các chùm tia laser bên
trong cÆ¡ thể con ngưá»i để khiến các mô tế bà o ung thư phát ra tia laser
từ sâu bên trong cơ thể thay vì chiếu tia laser từ bên ngoà i và o như
hiện nay nhằm nghiên cứu chúng và tìm ra cách chữa trị hiệu quả.