Tôi năm nay đã ngoà i 50 tuổi, thá»i gian gần đây tôi thÆ°á»ng xuyên bị
thức giấc sá»›m, cứ Ä‘á»™ 3 – 4 giá» sáng là tôi đã dáºy và không thể ngủ được
tiếp. Xin há»i tôi bị thức giấc sá»›m nhÆ° váºy là do đâu, có thuốc gì chữa
trị được cho chứng bệnh nà y? Lê Hoà ng Long (Bình Thạnh – TP. Hồ Chà Minh)
Trả lá»i:
Thức dáºy sá»›m cÅ©ng là má»™t dạng của mất ngủ. Mất ngủ là ngủ Ãt hÆ¡n bình
thÆ°á»ng trên 2 giá» má»—i ngà y. Và dụ má»™t ngÆ°á»i trÆ°á»›c đây ngủ được 8 giá»
má»—i ngà y, giá» chỉ còn ngủ được 4 giá». Mất ngủ có 3 loại:
- Mất ngủ đầu giấc (khó và o giấc ngủ) hay gặp ở ngÆ°á»i trẻ tuổi.
- Mất ngủ giữa giấc (thức giấc giữa chừng và khó ngủ lại).
- Mất ngủ cuối giấc (dáºy sá»›m và không ngủ lại được) hay gặp ở ngÆ°á»i trung niên và ngÆ°á»i già .
Mất ngủ cuối giấc hay gặp trong các bệnh sau:
- Mất ngủ tiên phát, ngoà i triệu chứng mất ngủ, bệnh nhân không có bất
kỳ má»™t triệu chứng gì khác. Há» vẫn cảm thấy khá»e mạnh, trà nhá»› và chú ý
tốt, khả năng lao Ä‘á»™ng không bị ảnh hưởng. Những ngÆ°á»i nà y thÆ°á»ng hÆ¡i
hưng phấn vỠbuổi tối nên khó và o giấc ngủ.
Các bệnh nhân của chứng mất ngủ cuối giấc thÆ°á»ng khó và o giấc ngủ, thức dáºy sá»›m và rất khó ngủ lại (ảnh minh há»a)
Khi xem ti vi, Ä‘á»c báo buổi tối thì há» hay ngủ gáºt, nhÆ°ng khi và o đến
giÆ°á»ng để ngủ thì há» lại không ngủ được. Các bệnh nhân nà y thÆ°á»ng khó
và o giấc ngủ, thức dáºy sá»›m và rất khó ngủ lại. Bệnh kéo dà i Ãt nhất 1
tháng nhÆ°ng thÆ°á»ng kéo dà i trong nhiá»u năm. Bệnh mất ngủ tiên phát cần
Ä‘iá»u trị bằng thuốc chống trầm cảm 3 vòng (amitriptylin) hoặc Ä‘a vòng
(mirtazapin) trong thá»i gian tối thiểu 18 tháng.
- Trầm cảm, ngoà i mất ngủ, bệnh nhân còn có Ãt nhất 5 trong số các triệu
chứng sau: nét mặt buồn bã, mất gần hết các hứng thú và sở thÃch, chán
ăn (dẫn đến sút cân), mệt má»i (nhất là buổi sáng), chú ý và trà nhá»› kém,
bi quan chán nản và tự ti, lo lắng vô cớ, ý nghĩ muốn chết. Bệnh phải
kéo dà i Ãt nhất 2 tuần, nhÆ°ng thÆ°á»ng kéo dà i 9 tháng, nhiá»u trÆ°á»ng hợp
(nhất là vá»›i ngÆ°á»i già ), bệnh kéo dà i suốt Ä‘á»i.
Äiá»u trị trầm cảm cần dùng thuốc chống trầm cảm. Nên Æ°u tiên dùng các
thuốc chống trầm cảm má»›i nhÆ° sertralin, paroxetin, mirtazapin… Thá»i
gian Ä‘iá»u trị cần kéo dà i tối thiểu 1 năm, vá»›i các bệnh nhân trên 45
tuổi thì phải Ä‘iá»u trị bằng thuốc chống trầm cảm suốt Ä‘á»i.
Do bác không cung cấp đủ các thông tin vỠbệnh của mình nên tôi không
thể trả lá»i chÃnh xác bệnh của bác. Mong bác đối chiếu vá»›i các tiêu
chuẩn nói trên để sơ bộ định hướng bệnh của mình.
TS. Bùi Quang Huy (Chủ nhiệm Khoa Tâm thần Bệnh viện 103)
Theo Sức khá»e & Äá»i sống