Nấm
linh chi, còn gá»i là linh chi thảo, nấm trÆ°á»ng thá», có tên khoa há»c
[Ganoderma lucidum ( Leyss. ex. Fr.) Karst.] hoặc [Ganoderma japonicum
(Fr.) Loyd.] hỠlinh chi. Nấm linh chi đã được YHCT sỠdụng từ rất lâu
Ä‘á»i. Có 6 loại linh chi: linh chi có mà u xanh, gá»i là thanh chi; loại có
mà u hồng là hồng chi hay xÃch chi, Ä‘Æ¡n chi; loại có mà u và ng là hoà ng
chi hay còn gá»i là linh chi và ng hay kim chi (Ganoderma colosum); loại
có mà u trắng là bạch chi hay ngá»c chi, loại có mà u Ä‘en là hắc chi hay
huyá»n chi, loại có mà u tÃm là tá» chi. Nấm linh chi có xuất xứ từ Trung
Quốc. Ngà y nay do nhu cầu sá» dụng nhiá»u, nấm linh chi đã được trồng ở
nhiá»u nÆ°á»›c nhÆ° Nháºt Bản, Hà n Quốc… Ở nÆ°á»›c ta cÅ©ng có rất nhiá»u địa
phÆ°Æ¡ng trồng nấm linh chi nhÆ° ở Lâm Äồng, Thái Bình, Nam Äịnh… Nấm linh
chi trồng nhân tạo hiện nay có bán trên thị trÆ°á»ng chủ yếu là loại hồng
chi, có mà u nâu hơi hồng.
Ngà y có thể dùng từ 4 - 10g dÆ°á»›i dạng chè tan, chè túi lá»c, hãm, sắc, hoặc hoà n, tán.
Tránh nhầm lẫn với một số vị thuốc sau:
Cổ linh chi:
cổ linh chi cÅ©ng là loại nấm gá»—, má»c hoang ở nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i,
thÆ°á»ng sống ký sinh hoặc hoại sinh trên các cây gá»— lá»›n trong rừng ráºm.
MÅ© nấm cÅ©ng hình quạt hoặc hình tháºn, mặt phÃa trên sù sì, khô ráp, thể
chất của nấm rất cứng và dai. Tán nấm cổ linh chi rất rộng, có thể tới
hÆ¡n 1m và trá»ng lượng tá»›i 40kg. Cho đến nay, chÆ°a thấy có báo cáo nà o
nói vá» tác dụng của cổ linh chi. Tuy nhiên trong dân gian, thÆ°á»ng dùng
trong các bệnh nan y, như dùng chữa ung bướu.
Nấm vân chi: nấm vân chi (Tramentes versicolor Yunzhi), cÅ©ng có tác dụng chống oxy hóa, tăng cÆ°á»ng trà nhá»›, chữa viêm gan.
Ngũ linh chi là phân của một loà i sóc bay. |
Ngũ linh chi:
Rất nhiá»u ngÆ°á»i nhầm lẫn giữa nấm linh chi vá»›i ngÅ© linh chi (thảo linh
chi). Ngũ linh chi (Faeces Trogopterum), là phân của một loà i sóc bay
(Trogoterus xanthipes Milne - Edwrds). Theo YHCT, ngũ linh chi có vị
ngá»t, tÃnh ôn, quy kinh can, có công năng khứ ứ, hoạt huyết, chỉ thống.
Dùng trị các trÆ°á»ng hợp bế kinh, Ä‘au bụng kinh, huyết khối sau sinh, gây
đau tức ngực, bụng, có thể phối hợp ngũ linh chi với bồ hoà ng (sống),
mỗi vị 10g, dưới dạng thuốc tán, ngà y uống 3 lần, mỗi lần 2 - 3g, với
nÆ°á»›c ấm hoặc vá»›i rượu. Ngoà i ra còn dùng trị cam tÃch ở trẻ con, chữa
rắn cắn.... Liá»u dùng 6 - 12g/ngà y dÆ°á»›i dạng thuốc sắc hoặc viên hoà n.